MALTE WOYDT

HOME:    PRIVATHOME:    LESE- UND NOTIZBUCH

ANGE
BOTE
BEL
GIEN
ÜBER
MICH
FRA
GEN
LESE
BUCH
GALE
RIE
PAM
PHLETE
SCHAER
BEEK
GENEA
LOGIE

Vrouweneducatie

“Als het de gewoonte was om meisjes naar school te sturen en men hen daarna wetenschappen liet studeren, zoals men dat doet met jongens, dat zij dit even volmaakt zouden leren en de moeilijke dingen van alle kunsten en wetenschappen zouden begrijpen, zoals jongens dat doen. … In zoverre vrouwen een lichaam hebben, dat … zwakker en minder geschikt voor het verrichten van bepaalde taken, zo is hun denkvermogen meer bevrijd en scherper gericht op hetgeen, waarop ze zich toeleggen. …

Weet je, waardoor het komt, dat ze [de vrouwen] minder weten? … Dat komt ongetwijfeld, doordat ze niet met zoveel verschillende dingen in aanraking komen, maar in hun huizen blijven en het voldoende vinden om hun huishouding te doen. Er is niets dat een verstandelijk begaafd mens zoveel leert als oefening en ervaring met vele en verschillende dingen. …

Maar waarom leren ze dan niet meer? … Omdat … de maatschappij het niet van belang acht, dat ze zich mengen in datgene, dat aan mannen overgelaten moet worden … Kijk eens naar boerenmensen van het platteland … Je zult in genoeg streken mensen aantreffen, die allen op dieren gelijken, zo onnozel zijn ze. … Maar dit alles komt door gebrek aan onderwijs …”

aus: Christine de Pisan: Het boek van de stad der vrouwen. Amsterdam: Feministische Uitgeverij Sara 1984, frz. Orig.-Ausg. 1405, vertaald door Tine Ponfoort, s.80/81.

Abb.: Christine in her study, In: Christine de Pisan: Livre de la Cité des dames, Bibliothèque Nationale de France, BNF Fr 609, fol 2v, im Internet.

10/22

21/10/2022 (14:43) Schlagworte: Lesebuch,NL ::

Rampencultus

“Het is best mogelijk dat bezoekers van een andere planeet na hun landing op Terra tot de conclusie zouden komen dat de religie van de huidige mensheid bestaat uit een rampencultus waaraan de leden van de soort zich eenmaal of meermalen per dag thuis voor hun flikkerend rechthoekig huisaltaar overgeven. De mensheid verenigt zich – zo zullen de buitenaardse wezens wel denken – in een gemeenschappelijke, bezorgde extase bij het zien van de openbaringen van het erge, gewelddadige en mislukte dat de boodschappen van een allen gemeenschappelijk absolute doorgeeft.”

aus: Peter Sloterdijk: Technologie & wereldmanagement – Over de rol van de informatiemedia in de synchrone wereldmaatschappij. (geschreven 1993), hier in: Ders.: Mediatijd. Amsterdam: Boom 2012, S.45-49.

05/22

10/05/2022 (22:33) Schlagworte: Lesebuch,NL ::

Menswording

“Wie naar de bioscoop gaat riskeert altijd een antropologische lezing, en wie van actiefilms houdt staat eo ipso dicht bij de paleoantropologie, omdat action … de lang gezochte sleutel levert tot het overgangsgebied tussen aap en mens. …

De moderne action-film is een soort experimentele geschiedschrijving van prehistorie en vroegste geschiedenis …: de losmaking der menselijke horden van de Oude Natuur. …

De beide universalia van de actiefilm – rennen en schieten – zijn in de regel verbonden door sequenties die cineasten ‘achtervolgingen’ noemen. Om nauwelijks iets anders gaat het ook bij de grote oergebeurtenis waaruit de homo sapiens voortkomt – het loopdier dat voor tweevijfde van zijn lengte uit benen bestaat en dat mens wordt omdat het achtervolging doorstaat. Daartoe was het nodig dat de vroege mens zich van vluchtdier tot tegenaanvaller transformeerde – vooral door het werpen met stenen en het slingeren van takken.

De handelingseenheid van rennen op de vlucht, zich omdraaien en werpen naar de aanvaller is het oudste actiepatroon van de mensheid – het is precies het patroon dat de menswording versnelt en het ontstaan van een specifiek menselijk groepsklimaat mogelijk maakt. Door de unieke verbinding van rennen en werpen vormt zich om de bezitters van zulke bijzondere vaardigheden een onzichtbare ring, een afstand van alle overige natuur, die van nu af menselijke wezens niet meer kan dwingen zich via louter lichamelijke aanpassing op hun omgeving in te stellen. …

Inderdaad is de mens, voor zover hij zich in de tegenaanval zelf heeft geschapen, een artilleristisch dier – werper, schutter, afstandschepper met de middelen van het projectief en de geworpen grensstenen. Als we bedenken dat de eerste ‘grenzen‘ niet getrokken of geplaatst maar geworpen werden (om daarna als niemandsland tussen de werpers leeg te blijven), dat wordt de archaïsche, suggestieve kracht van schietwapens in het algemeen en van vuurgevechten in de actiefilm in het bijzonder heel plausibel. …

Homo sapiens zou men met meer recht homo jactans, de werpende mens, kunnen heten. …”

aus: Peter Sloterdijk: Afgezanten van geweld – Over de metafysica van de actiefilm. Rede, Karlsruhe1993, hier in: Ders.: Mediatijd. Amsterdam: Boom 2012, S.45-49.

05/22

 

08/05/2022 (18:19) Schlagworte: Lesebuch,NL ::

Groot-Brittannië 3

“Gelijke delen zelfdestructie en zelfspot.”

aus: Lia van Bekhoven: In Groot-Brittannië is alles ingestort. Interview durch Tom Pardoen, De Morgen, 30.4.22.

04/22

30/04/2022 (15:33) Schlagworte: Lesebuch,NL ::

Woke

“woke … is een kanskaart, die sommige mensen, vooral mannen, te pas en te onpas willen trekken om vrouwenhaat en vreemdelingenhaat en haat tout court te kunnen blijven verspreiden, zonder dat ze daarop aangesproken hoeven te worden. Je zag het ook toen Vooruit-voorzitter Conner Rousseau afgelopen week kritiek kreeg over zijn stelling dat hij zich ‘niet in België’ voelt wanneer hij in Molenbeek rijdt. ‘We zijn niet woke’, wimpelde zijn woordvoerder alle kritiek af. Net zoals zeggen dat je vrouwen niet moet verkrachten is dus ook zeggen dat ook de inwoners van Molenbeek erbij horen blijkbaar woke.”

aus:  Bert Eeckhout: De kanskaart van Derksem. De Morgen, 30.4.22.

04/22

30/04/2022 (15:05) Schlagworte: Lesebuch,NL ::

India

“Ironisch genoeg heeft het tijdperk van de vrije markt geleid tot de succesvolste afscheidingsstrijd die ooit in India gevoerd is – de afscheiding van de middenklasse en bovenlaag van de bevolking naar een eigen land, ergens hoog in de stratosfeer, waar ze opgaan in de elite van de rest van de wereld. Dit koninkrijk in de lucht is een universum op zich en is hermetisch afgesloten van de rest van India. Het heeft zijn eigen kranten, films, televisieprogramma’s, moraliteiten, transportsystemen, winkelcentra en intellectuelen. …

Maar er is één probleem: lebensraum. Een koninkrijk heeft lebensraum nodig. Waar vindt dit koninkrijk in de lucht zijn lebensraum? De burgers kijken naar beneden, naar het oude land. Ze zien adivasi’s wonen op de bauxietbergen van Orissa, op het ijzererts in Jharkand en Chhattisgarh. Ze zien in Nandigram mensen (moslims en dalits) wonen op toplocaties waar eigenlijk chemische fabrieken zouden moeten staan. … Ze denken: dat is ons bauxiet, ons ijzererts, ons uranium. Wat doen die mensen op ons land? Wat doet ons water in hun rivieren? Wat doet ons hout aan hun bomen?

… Wanneer de burgers van het koninkrijk in de lucht hun blik over het land laten gaan, zien ze overbodige mensen die op kostbare bronnen wonen. De nazi’s hadden een benaming voor ze: überzählige Esser, overtollige eters. …

Historisch gezien  is efficiëntste vorm van genocide: mensen uit hun huis halen, ze bijeendrijven en water en voedsel ontzeggen … Mogelijk op China na heeft India nu de grootste populatie ontheemden ter wereld. Alleen al door de aanleg van dammen zijn  meer dan dertig miljoen mensen verdreven. …

Het kunstmatige universum … vertelt ons dat de rijken geen keuze hebben (er is geen alternatief) maar de armen wel. Die kunnen ervoor kiezen om rijk te worden. Doen ze dat niet, dan verkiezen ze pessimisme boven optimisme, aarzeling boven zelfvertrouwen, gebrek boven hoop. Met andere woorden: ze kiezen ervoor om arm te zijn. Het is hun eigen schuld. Ze zijn zwak. (En we weten hoe zoekers naar lebensraum over zwakken denken.) Ze zijn ‘de spoken uit het verleden die mensen gevangenhouden’. Ze zijn nu al spoken. …

Misschien vragen deze miljoenen mensen ‘spoken uit het verleden’ zich af welk advies Gandhi zou gegeven hebben … Misschien vragen ze zich af of ze in hongerstaking kunnen gaan, hoewel ze al bijna omkomen van de honger. Of ze buitenlandse goederen kunnen boycotten, hoewel ze geen geld hebben om die goederen te kopen. Of ze kunnen weigeren om belasting te betalen, hoewel ze geen inkomsten hebben.

Mensen die de wapens hebben opgenomen weten heel goed wat de gevolgen van een dergelijke beslissing zijn. … Honderdduizenden hebben het vertrouwen in de instituten van de Indiase democratie opgezegd. Grote delen van het land hebben zich onttrokken aan het gezag van de regering. (Bij de laatste telling naar verluidt vijfentwintig procent.) De strijd stinkt naar dood en verderf. … Mensen geloven dat wanneer er gedreigd wordt met vernietiging, ze recht hebben om terug te vechten. Met alle mogelijke middelen. …”

aus: Arundhati Roy: redevoering, gehouden op 18 januari 2008 in Istanboel, een jaar na de moord op Hrant Dink, redacteur van de Turks-Armeense krant Argos. Veröffentlicht in Outlook (India), 4.2.8. Hier in: dies.: Luisteren naar Sprinkhanen, aantekeningen over democratie. Amsterdam: De bezige bij, 2010, S.183-191

Abb.: Amol K Patil, Sweep Walking, 2015, installation detail. Collection Stedelijk Museum Amsterdam, im Internet.

07/21

15/07/2021 (14:34) Schlagworte: Lesebuch,NL ::

Kennis 1

“Empiristen dachten … dat kennis van buiten kwam, door de ervaringen. Maar dan is het probleem dat we nooit algemeen geldige uitspraken zouden kunnen doen. Het beroemde biljartballenvoorbeeld van Hume illustreert dit: ik zie biljartbal A naar biljartbal B rollen, en daarna rolt bal B weg. Maar ik kan niet concluderen dat de botsing van A het rollen van B veroorzaakt. Veroorzaking zit niet in de ervaring.

Kant beantwoordt de vraag ‘hoe is kennis mogelijk’ door het hele idee om te draaien. Net als Copernicus, die stelde dat niet de zon om de aarde, maar de aarde om de zon draait. Zo zei Kant: we richten ons verstand niet naar de werkelijkheid, de werkelijkheid richt zich naar ons verstand. Daarmee bedoelt hij dat wij een bepaalde structuur opleggen aan de werkelijkheid, die er dus niet als zodanig, in zichzelf in zit. Die structuur maakt deel uit van ons kenapparaat. Wij kunnen de werkelijkheid niet anders zien dan gestructureerd door oorzaak en gevolg. Of gestructureerd in ruimte en tijd. Ruimte en tijd zitten niet daarbuiten, maar hierbinnen, en alle dingen die wij waarnemen hebben die structuur. Dat stelt ons in staat om algemeen geldige uitspraken te doen, tussen ons mensen, want we hebben allemaal de rede en ervaren daardoor op dezelfde manier. Hiermee doorbrak Kant de patstelling waarin het denken over kennis was geraakt.’

aus: Toske Andreoli: De vijf beste ideeën van Immanuel Kant volgens Thomas Nys. De Groene Amsterdammer, 24 nov 2014, im Internet.

01/21

14/01/2021 (10:53) Schlagworte: Lesebuch,NL ::

Waarheid 2

“De wet van Gödel zegt: wiskundig kun je aantonen dat een formeel systeem met axioma’s en wetten zichzelf nooit kan bewijzen, omdat elke wetenschappelijke theorie een andere theorie nodig heeft om zichzelf te bewijzen, tot in het oneindige. … Er zitten altijd fouten en paradoxen in ons denken en in onze logica, want de systemen die we hanteren om te redeneren zijn finaal onbewijsbaar en dus kunnen we nooit greep krijgen op de hele waarheid. … De mens, kortom, zit gevangen in de manier waarop hij de realiteit probeert te begrijpen. …

Hofstadter hielp me inzien dat de grote levensvragen ooit definitief beantwoord kunnen worden en dat een wetenschappelijke benadering van de wereld een weliswaar interessante en essentiële, maar altijd onvolledige manier zal zijn om de werkelijkheid te beschrijven.”

aus: Petra De Sutter / Elke Lahousse: [Over]leven. Antwerpen: Manteau 2016, S.112.

10/20

08/10/2020 (11:01) Schlagworte: Lesebuch,NL ::

Influencers

“De roem van influencers heeft iets van een tautologie: ze zijn beroemd omdat ze beroemd zijn. Dat is het wel zo’n beetje. En omdat ze beroemd zijn worden ze nog beroemder. En voor je het weet sleep je een staart met een miljoen volgers achter je aan. En dat schept verantwoordelijkheden: je bent nu een beïnvloeder en moet iets gaan vinden van het klimaat, de vluchtelingen en natuurlijk corona. …

In de draaikolk van de sociale media neemt niemand tijd. De regel van tienduizend uur is in deze wereld niet doorgedrongen. Dat wordt gezien als de tijd die je minimaal nodig hebt om iets onder de knie te krijgen: het maken van een tafel, muziek componeren, polsstokhoogspringen, het behandelen van een patiënt of kleding ontwerpen. …

Het is geen nieuws: op de sociale media hoef je niet veel te kunnen om iemand te zijn. Het is een schijnwereld. … Toch is de domheid van onze influencers niet zonder risico. Sterker nog: in coronatijd kan het een dodelijke domheid zijn. Als er niets aan de hand was zou je deze uitbraak van ijdele onzin negeren. Maar er is wel wat aan de hand: het virus grijpt door jongeren om zich heen.”

aus: Paul Scheffer: De dodelijke domheid van onze influencers. NRC.nl, im Internet.

09/20

26/09/2020 (12:57) Schlagworte: Lesebuch,NL ::

Antifascisme

[DE; FR]

“Het was niet te ontkennen, ik was tegen Hitler – van het begin af, zonder enig voorbehoud van psychologischpacifistische of duivels-paradoxale aard. … Dat is in elk geval iets, een argument dat ik wel kan aanvoeren voor mijn moreel instinct en mijn politiek beoordelingsvermogen. Maar genoeg is het niet.

Ja, misschien is het zelfs zo gesteld, dat dit volledige gebrek aan contact met de nazimentaliteit het mij aanvankelijk moeilijk of onmogelijk maakte, diezelfde mentaliteit met enig effect te bestrijden. … Je bestrijdt niet – in elk geval niet met totale inzet – wat je volstrekt veracht. Heeft het nut, overduidelijke onzin en schreeuwerige waanzin logisch te wille weerleggen? Je beperkt je tot een misprijzend schouderophalen.

Die nazi’s – ik begreep ze niet. Hun kranten … hadden evengoed in het Chinees kunnen verschijnen: ik snapte er geen woord van. … misschien kon je alleen worden ingewijd in de geheimen van de naziziel en van het nazi-jargon, als je het verstand in jezelf had overwonnen, er voorgoed afstand van had gedaan? …

Mij was het bang te moede, maar niet bang genoeg – juist omdat ik niet wilde begrijpen, dat de meerderheid van mijn medeburgers … allang … het hinderlijke verstand in zichzelf had gedood. Zoiets blijft men zo lang mogelijk als iets onmogelijks zien. … Ik kon mij absoluut niet voorstellen, dat de Duitsers Hitler in alle ernst konden zien als een groot man, zelfs als de messias.

Die man groot? Je hoefde hem toch alleen maar te zien! … Ik had herhaalde malen de gelegenheid, dat gezicht te bestuderen. Eenmaal van heel dicht bij, ongeveer een halfuur lang. Dat was in 1932, ongeveer een half jaar voor de ‘Machtergreifung’. [In] de Carlton-theesalon in München … Daar zat hij … en liet zich zijn aardbeiengebakje smaken. Ik naam plaats aan het tafeltje ernaast, nauwelijks een meter van hem af. Hij smulde nog een aardbeiengebakje met slaagroom op …en nog een derde – als het niet al het vierde was. Ik eet zelf heel graag zoete dingen; maar de aanblik van zijn half infantiele, half roofdierachtige vraatzucht ontnam mij alle eetlust. …

Die Duitsers, ik begreep ze niet. Maar was ik er zelf ook niet één? Zeker dat was ik. … [Maar] Duitsland was mij vreemd, en ik was een vreemdeling in Duitsland nog voordat ik mij er eindelijk van losmaakte, Bij alle bewondering voor de grote daden van de Duitse geest, bij alle sympathie voor bepaalde eigenschappen en mogelijkheden van het Duitse karakter: ik kon geen geestdrift opbrengen voor de natie zoals die zich nu eenmaal had ontwikkeld en, naar het zich liet aanzien, zeker verder zou ontwikkelen. Ik had niet het gevoel dat ik deel uitmaakte van die natie. …

Hadden de vertegenwoordigers van dit nationalisme – de nazi’s en hun vrienden – niet gelijk, als ze een bestaan als het mijne ‘ontworteld’ noemden? Ik had geen wortels, en wilde ze ook niet hebben …”

Klaus Mann: Het keerpunt. (vertaling Willen Van Toorn), Amsterdam: Arbeiderspers 1985 (Engelstalig origineel 1942), p. 296-301

Abb.: John Heartfield: Mit seinen Phrasen will er die Welt vergasen, Arbeiter-Illustrierte Zeitung, 1933, im Internet.

27/07/2020 (15:09) Schlagworte: Lesebuch,NL ::
« Previous PageNext Page »